HIDROLOGI - FENOMENA BANJIR

Konsep Lebihan Air / Imbangan Air Positif dan Fenomena Banjir

Jumlah kerpasan melebihi jumlah sejatan.

Banjir ditakrikan keadaan limpahan air @ kenaikan aras air sehingga melebihi daya tampung sesebuah saluran air seperti tasik, sungai dan laut lalu melimpah ke kawasan sekitar khusunya di kawasan tanah rendah.

Kesan-kesan Imbangan Air Positif

• Meningkatkan simpanan air permukaan seperti sungai, tasik dan kolam seterusnya menjamin keberterusan bekalan air
• Feniomena banjir apabila sistem saliran tidak dapat menampung curahan hujan
• Kelembapan bandingan sentiasa tinggi kerana wap wap air dalam udara sentiasa tinggi (persekitaran sejuk)

BANJIR LAUT - aras air laut meningkat

LIMPAHAN AIR SUNGAI AKIBAT PENCAIRAN SALJI

BANJIR KILAT di Dataran Merdeka, KL.

BANJIR SUNGAI -air sungai melimpah ke tebing

Jenis-jenis banjir

• Banjir sungai
• Banjir laut
• Banjir tasik
• Banjir kilat

Faktor-faktor yang Menyebabkan Berlakunya Banjir

• Hujan -  Hujan lebat membekalkan air secara berlebihan
• Pencairan salji -Meningkatkan larian air permukaan dan meningkatkan isipadu air di kawasan rendah yang menyebabkan banjir musiman biasanya ketika datangnya musim bunga dan musim panas.
• Di Amerika Syarikat dan Kanada, pada musim panas dan musim bunga angin bertiup adalah angin panas. Angin ini mencairkan padang-padang salji dan menambahkan isi padu air sungai
• Kegiatan manusia - Penyahutanan di kawasan tadahan

Langkah Mengurangkan Fenomena Banjir

• Membina empangan berkapasiti besar
• Memperluas dan memperdalam salur sungai
• Membina tetambak atau benteng sepanjang sungai
• Mengawal aktiviti penebangan hutan dan meratakankan bukit dan gunung.
• Langkah-langkah penyelidikan dan pemantauan banjir yang lebih cekap

KAITAN SISTEM HIDROLOGI DENGAN MANUSIA

Kepentingan dan Kesan Aktiviti Manusia Terhadap Sumber Air dan Sistem Hidrologi

Kegunaan Domestik

• Keperluan seharian
• Jabatan Bekalan Air JBA
• Sesetangah negeri menswastakan pengurusan dan bekalan air seperti PUAS, SYABAS di Selangor

Kegunaan Pertanian

• Empangan membekalkan air ke kawasan pertanian khususnya padi sawah
• Cth: Empangan MUDA (Kedah) dan Empangan KEMUBU (Kelantan)

Kegunaan Industri

• Bahan pencuci untuk pelbagai jenis industri & penyejukan enjin/generator
• Bekalan air bersih beterusan misalnya dalam industry pemprosesan kertas dan pertokimia

Kesan Aktiviti Manusia Terhadap Kitar Hidrologi

Pembalakan dan penyahutanan

• Pemusnahan secara besar-besaran menyebabkan proses transpirasi (perpeluhan) tumbuhan berkurangan dan ini memperngaruhi kelembapan udara sekitar.
• Kitar hidrologi kekurangan air akibat aktiviti pemusnahan tumbuhan semula jadi.

Urbanisasi (aktiviti pembandaran)

• Penurapan bumi sama ada dengan tar, bitumen @ aspalt.
• Liang-liang pori tanah akan tertutup
• Air hujan banyak mengalir di permukaan sebagai larian air permukaan

Perindustrian

• Perindustrian banyak membebaskan bahan pencemar ke udara yang bertindak sebagai nukleus higroskopik
• Nukleus ini mampu bertindak menyerap wap-wap air dalam proses pemeluwapan untuk turun bersama-samanya sebagai hujan
• Kawasan perindustrian kerap berlaku hujan
• Kualiti kitar hidrologi tidak bersih kerana berlakunya hujan asid

Pembinaan Empangan

• Mengurangkan kadar larian air permukaan kerana kawasan cerun bukit telah ditenggelami air menjadi sebuah tasik yang besar
• Menambahkan kadar sejatan dari permukaan tasik

Penghutanan semula

• Meningkatkan kadar perpeluhan seterusnya proses pemeluwapan dalam atmosfera
• Pokok-pokok menjalankan fungsi pintasan untuk membantu proses susupan air ke dalam tanah seterusnya aliran air bawah tanah

BANJIR KILAT

Definisi banjir kilat

Banjir permukaan yang berlaku dalam jangka masa yang singkat (cepat berlaku dan cepat hilang). Kadar larian air permukaan yang tinggi berpunca daripada susupan yang rendah apabila liang pori sesuatu permukaan tanah seperti di bandar sudah ditutup dengan tar, bitumen dan aspalt.

Punca Berlakunya Banjir Kilat

• Kekurangan permukaan telap air/penurapan muka bumi melebihi daya serapan tanih
• Daya tampung sistem saliran yang rendah
• Kekurangan litupan tumbuhan untuk melambatkan pergerakan air
• Penebusgunaan kawasan tanah lembap seperti paya, tasik dan tanah bencah di dalam bandar
• Hujan lebat berterusan atau lebat dalam jangka masa yang singkat
• Kemusnahan kawasan tadahan air
• Aktiviti pembangunan yang melampau di kawasan cerun yang menyebabkan aliran air yang cepat ke kawasan tanah rendah
• Sikap penduduk

Langkah-langkah Mengatasi Masalah Banjir Kilat di Kawasan Bandar

• Langkah perundangan
• Menyelenggara sistem saliran
• Menambahkan kawasan hijau di kawasan bandar
• Melaksanakan kempen kesedaran

KEMEROSOTAN KUALITI SUMBER AIR

Konsep Kemerosotan Kualiti Sumber Air

Pencemaran terhadap sumber-sumber air iaitu sumber air bersih sama ada dari sungai, laut, tasik, kolam dan tankungan semula jadi, air bawah tanah, dan juga air hujan terceat atau kualitinya semakin rendah.

Faktor-faktor Kualiti Sumber Air Merosot

Pembangunan tanah

Pertanian, petempatan, pembandaran dan perindustrian yang melibatkan aktiviti pembalakan dan penyahutanan

Pembangunan pertanian

Penggunaan racub serangga seperti DDT dan penggunaan baja kimia

Sektor penternakan

Penyaliran najis haiwan ke sungai atau pembuanagan sisa-sisa haiwan yang disembelih atau yang mati ke sungai, tasik dan paya

Perindustrian

Pelepasan sisa kilang ke sungai tasik dan paya

Pelancongan

Pelepasan sisa kumbahan dari hotel, resort dan chalet ke laut menyebabkan pencemaran laut

Pengankutan

Pembuangan enap cemar serta perlanggaran sehingga menyebabkan tumpahan minyak oleh kapal-kapal tangki ke laut

Proses pembandaran

Pertambahan penduduk di bandar menambahkan pembuangan sisa domestik seperti sampah sarap dan air kumbahan ke sungai

Pembangunan sumber tenaga

Empangan hidroelektrik mencemarkan sungai dengan kelodak dan bahan ampaian

Perlombongan

Sisa perlombingan bijih timah, emas dan tembaga mencemarkan sungai dan tasik

Langkah-langkah Mengatasi Masalah Kemerosotan Kualiti Sumber Air

• Langkah perundangan
• Mengawal aktiviti pembalakan
• Merawat air yang telah tercemar
• Meningkatkan kerjasama serantau
• Melaksanakan kempen dan pendidikan alam sekitar
• Kos rawatan yang tinggi mesti dikongsi bersama oleh kerajaan mahupun swasta

PEMBANDARAN DAN KESAN TERHADAP SISTEM HIDROLOGI

Konsep Hidrologi Bandar

Satu edaran hidrologi tempatan yang melibatkan 3 medium penting iaitu atmosfera bandar, dataran bandar dan juga sumber-sumber air di bandar

Pembandaran dan Kesan Terhadap Kitaran Hidrologi

• Pengurangan proses perpeluhan (transpirasi) pokok
• Menghapuskan fungsi cdegatab silara pokok (pintasan) tehadapa hujan
• Kehilangan pintasan mendatar oleh akar-akar pokok terhadap pergarakan air permukaan

Pembandaran dan Kesan Terhadap Kuantiti atau Isi Padu Air Sungai

• Pertambahan kawasan permukaan tidak telap air & mengurangkan jumlah air yang menyusup ke dalam tanah
• Kerja pembangunan tanah mengurangkan jumlah simpanan air tanah, kerana proses larian air permukaan akan lebih tinggi berbanding susupan air dalam tanah.
• Sumber mata air sungai kan kurang yang secara tidak langsung mengurangkan isipadu air sungai pada ketika tiada hujan/ kemarau. Ketika hujan isipadu air sungai akan meningkat.